Jawel, je leest het goed: fietsen veroorzaakt stress. Maar niet eens zozeer bij de fietser zelf, maar bij andere weggebruikers. En waarom? Omdat we lang niet altijd zo netjes fietsen als we zelf denken, stelt hoogleraar sociale psychologie Paul van Lange in een interview met de Fietsersbond
De afgelopen jaren is de drukte op de fietspaden enorm toegenomen. Dat merken ook lezers van Fietsen123, waarvan 12 procent vindt dat het al te druk is. Ook het stadsbestuur van Utrecht constateert dat: ze zien in de stad dat ouderen en expats de drukke plekken in de stad gaan vermijden, meldde de Utrechtse verkeerswethouder Lot van Hooijdonk onlangs.
De reden daarvoor is dat er te lang te weinig gebeurd is op het gebied van fietsinfrastructuur. Tien jaar geleden heeft het Rijk in het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport nog helemaal geen aandacht gehad voor de fiets, stelt Sjors van Duren, adviseur fiets en mobiliteit bij Royal HaskoningDHV. Er is destijds geen rekening gehouden met de groei die het fietsverkeer de laatste jaren heeft doorgemaakt. Met als gevolg dat veel steden kampen met overvolle fietspaden.
Onderschatting eigen gedrag
En al die fietsers veroorzaken best wel wat stress onder andere weggebruikers. Niet alleen onder fietsers, maar ook onder voetgangers en automobilisten. Hoogleraar Paul van Lange verklaart: “mensen onderschatten stelselmatig het effect van hun gedrag op andere mensen.” Als voorbeeld noemt hij bumperkleven, waarvan veel automobilisten niet beseffen hoe intimiderend het overkomt op andere bestuurders. Dat mensen vaak anoniem blijven, speelt een rol bij het vertonen van zulk gedrag.
Hij draagt een eigen situatie aan, waarin hij werd afgesneden door een automobilist en een tik gaf op het dak van de auto. De automobilist schrok daar erg van en werd boos. Juist voor hem was het stressvol om op een weg te rijden waar ook heel veel fietsers rijden. Van Lange: “dat had ik onderschat. Ik zal zoiets nooit meer doen.”
Acceptatie
Wat een rol speelt is de acceptatie van andere weggebruikers van situaties die eigenlijk niet mogen. Zoals tegen het verkeer in rijden. Officieel mag het niet, maar veel fietsers doen dit zo nu en dan en andere weggebruikers staan het over het algemeen toe. Maar het creëert wel onrust op de weg, omdat je nooit weet hoe een ander gaat reageren. Datzelfde geldt voor op de stoep fietsen, omdat je bijvoorbeeld bij een winkel moet zijn. Veel voetgangers schrikken als er opeens een fietser voor ze opduikt. “Fietsers onderschatten hoeveel stress zij bij anderen kunnen veroorzaken, zelfs met kleine overtredingen.”
Ook snelheid veroorzaakt onrust en stress, met name als er verschillende snelheden samenkomen. En naarmate er meer soorten fietsen op de weg zijn, komt dit steeds vaker voor. Andere weggebruikers schrikken van de snelheid waarmee sommige fietsers hen voorbijrazen. En tegelijkertijd reageren mensen fel op de fout van een ander, wat daar volgens hoogleraar Van Lange mee te maken heeft: “mensen worden zo boos omdat er veel op het spel staat. De gevolgen kunnen groot zijn: het kan over leven en dood gaan.”
Zo maak je je eigen fietsgedrag voor andere weggebruikers prettiger
- Haast je niet. Bij een recreatieve fietstocht is dit sowieso niet nodig, en mocht je op de fiets naar het werk gaan, vertrek dan op tijd van huis.
- Besef dat je de weg deelt met veel anderen, niet alleen fietsers. Houd je aan de verkeersregels en probeer oogcontact te zoeken met andere weggebruikers om je eigen gedrag voorspelbaarder te maken en dat van hen in te kunnen schatten.
- Wijk af van de doorgaande, snelste routes en neem een keer een alternatieve route om de drukte te vermijden.
- Denk na over het effect van jouw fietsgedrag op anderen.
Bron: Fietsersbond
